“Het zijn soms kleine dingen die een groot verschil maken”
Wie voor de klas staat, wil leerlingen zoveel mogelijk laten leren. Maar hoe pak je dat het beste aan? Om de lessen te optimaliseren, startte het Technisch College Velsen (TCV) een traject rond deze rollen van een docent: een model dat zorgt voor meer structuur en houvast in de les. David Bakker, schoolopleider en docent onderbouw op het TCV: “Een docent Nederlands kan heel goed zijn in Nederlands, maar dat betekent niet automatisch dat hij goed lesgeeft.”
David: “Mijn roots liggen in het basisonderwijs, waar heel veel aandacht is voor klassenmanagement. Toen ik de overstap naar het voortgezet onderwijs maakte, merkte ik dat het daar niet altijd de focus heeft. Terwijl lesgeven veel meer is dan vakinhoudelijke kennis overbrengen.” Bij lesobservaties bleek dat er een rode draad ontbrak. “Iedereen deed enorm zijn best, maar wel op z’n eigen manier. Daardoor miste er een bepaalde structuur en helderheid. Om dit te verbeteren zijn er studiedagen georganiseerd rond de zes rollen van een docent.”
Een boks bij de deur
Hoe ontvang je de leerlingen en hoe neem je afscheid? “Het is bepalend voor je les”, vertelt David. “Eén van de zes rollen is gastheer/gastvrouw. Je kunt de leerlingen verwelkomen vanachter je bureau, maar ook bij de deur staan en even een hand of boks geven. Daardoor voelen ze zich gezien én is het duidelijk dat de les is begonnen. Datzelfde geldt voor het vertrek. Laat je de leerlingen de klas uit stormen of bepaal jíj wanneer ze gaan en zeg je ze gedag? Het zijn soms kleine dingen die een groot verschil kunnen maken.”
Leerlingen aanmoedigen
“Als docent ben je ook presentator”, vervolgt David. “Je moet zichtbaar zijn in de klas en een zelfverzekerde, actieve houding hebben. Soms beginnen docenten met praten omdat de les is begonnen, maar je kunt veel beter pas starten als je echt de aandacht hebt van de leerlingen.” Daarnaast ben je didacticus en pedagoog, legt David uit. “Het is belangrijk dat je een complete instructie geeft, leerlingen aanmoedigt, positief gedrag benoemt en negatief gedrag vroegtijdig in de kiem smoort. Bovendien heb je een voorbeeldfunctie: wil je dat leerlingen netjes in hun schrift schrijven? Werk dan ook op een nette manier op het bord.”
Het leren zichtbaar maken
Is het eind van de les in zicht? Vergeet dan niet om af te sluiten. David: “Als afsluiter bouw je een reflectiemoment in aan het eind van de les. Zijn de leerdoelen behaald? En: hoe is de les gegaan? Zo maak je het leren ‘zichtbaar’ voor de leerlingen. De laatste rol die belangrijk is als docent is die van coach: de leerlingen verantwoordelijk maken voor hun eigen leerproces en ondersteunen waar nodig.” Tijdens de studiedagen zijn alle rollen uitvoerig besproken en ervaringen uitgewisseld. “Van de belangrijkste punten hebben we samen een ‘kijkwijzer’ gemaakt: dit zijn zaken die in elke les terug zouden moeten komen.”
Structuur en rust
Onlangs vonden er nieuwe lesbezoeken plaats op het TCV door David, de directie en een externe coach. Hierbij was de kijkwijzer leidend. David: ”Dan zie je toch wel een groot verschil met de situatie vóór het traject. Er is veel meer structuur in de lessen, waardoor leerlingen weten waar ze aan toe zijn. Dat geeft zoveel rust! Er is natuurlijk altijd ruimte voor verbetering en daar blijven we met het hele team aan werken, maar de eerste stappen zijn gezet!”